Chức năng và nhiệm vụ của Vụ Giáo dục Dân tộc được quy định tại Quyết định số 2077/QĐ-BGDĐT ngày 19/6/2017 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị giúp Bộ trưởng thực hiện chức năng quản lý nhà nước thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo; Quyết định số 88/QĐ-BGDĐT ngày 09/01/2020 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 2077/QĐ-BGDĐT, được trích dẫn như sau:
I. Chức năng
Giúp Bộ trưởng quản lý nhà nước về giáo dục dân tộc.
II. Nhiệm vụ và quyền hạn
1. Hướng dẫn chính sách giáo dục ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn
a) Chính sách đối với cơ sở giáo dục ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn; phát triển giáo dục và đào tạo vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ;
b) Chính sách đối với đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý là người dân tộc thiểu số và nhà giáo, cán bộ quản lý công tác ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn;
c) Chính sách đối với người học, bao gồm các đối tượng là người dân tộc thiểu số (trẻ em, học sinh, học viên, sinh viên) và chính sách cử tuyển.
2. Kiểm tra đánh giá các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn
a) Số lượng, chất lượng, cơ cấu đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý công tác ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn;
b) Cơ sở vật chất, trang thiết bị của cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn;
c) Dạy học tiếng Việt cho trẻ em, học sinh dân tộc thiểu số; dạy học tiếng dân tộc cho học sinh dân tộc thiểu số trong trường phổ thông và dạy tiếng dân tộc thiểu số cho cán bộ, công chức ngành giáo dục công tác ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn; dạy học ngoại ngữ; giáo dục văn hóa dân tộc trong các cơ sở giáo dục vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng đặc biệt khó khăn.
3. Tổ chức, hoạt động nhà trường
a) Ban hành, hướng dẫn quy chế của các trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú, trường dự bị đại học;
b) Ban hành, hướng dẫn tiêu chuẩn, quy chuẩn cho các loại hình trường phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú;
c) Kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục của hệ thống trường chuyên biệt ở các địa phương vùng dân tộc thiểu số, miền núi (phổ thông dân tộc nội trú, phổ thông dân tộc bán trú). Quản lý các trường chuyên biệt trực thuộc Bộ (Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc, Trường Hữu nghị T78, Trường Hữu nghị 80, các trường dự bị đại học).
4. Thực hiện các nhiệm vụ khác do Bộ trưởng giao.