Đó là nhấn mạnh của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ tại hội thảo “Định hướng chiến lược dạy và học ngoại ngữ giai đoạn 2016-2020” vừa được tổ chức tại Hà Nội.
Tham dự hội thảo có Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển, lãnh đạo các vụ, cục chức năng, Ban quản lý Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 của Bộ GD&ĐT; các đại biểu là chuyên gia, giảng viên, sinh viên đến từ các trường đại học ngoại ngữ, các khoa ngoại ngữ của một số trường đại học lớn; đại diện giáo viên phổ thông và cán bộ quản lý các Sở GD&ĐT, đại diện một số tổ chức có tham gia đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ trong và ngoài nước.
Nâng cao chất lượng dạy học Ngoại ngữ: Không thể làm vội, làm ẩu
Phát biểu tại Hội thảo, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng việc dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh phải được đặt trong bối cảnh nước ta đang hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới, nhất là khi chúng ta tham gia Hiệp định TPP và Cộng đồng Kinh tế ASEAN.
Hiện nay, một trong những thách thức lớn nhất trong việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam chính là khả năng sử dụng tiếng Anh.
Vì thế, cần sớm chuyển việc học tiếng Anh từ áp lực thành động lực và đẩy nhanh phổ cập tiếng Anh cho các đối tượng tham gia vào quá trình hội nhập, đặc biệt là cho giới trẻ.
Theo Bộ trưởng, một trong những nhiệm vụ cần ưu tiên triển khai trong thời gian tới là đánh giá, đúc kết các bài học kinh nghiệm về triển khai dạy và học ngoại ngữ thời gian qua, để từ đó xây dựng, triển khai hiệu quả chiến lược dạy và học ngoại ngữ theo hướng kiến tạo và hội nhập trên cơ sở tăng cường hợp tác với các quốc gia và các tổ chức quốc tế có nhiều kinh nghiệm trong việc dạy và học ngoại ngữ; đặc biệt là các quốc gia (như Singapore) đã thành công trong việc phát triển tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai.
Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 cần huy động thêm sự tham gia của các chuyên gia, giảng viên giỏi, có nhiều kinh nghiệm từ các trường/khoa ngoại ngữ ở Việt Nam và quốc tế; tăng cường liên kết giữa các cơ quan quản lý giáo dục các cấp với các tổ chức chính trị xã hội và các cơ sở đào tạo ngoại ngữ để huy động nguồn lực đảm bảo các điều kiện dạy và học ngoại ngữ tốt hơn.
Đặc biệt, Đề án cần tập trung đầu tư vào các cấu phần: Bồi dưỡng năng cao năng lực người dạy; nâng cao chất lượng nguồn học liệu và phương tiện dạy học; nâng cao chất lượng công tác khảo thí nhằm đáp ứng nhu cầu học tập ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh cho mọi đối tượng người học.
Bộ trưởng cũng lưu ý cần xác định đúng, rõ lộ trình và các nhiệm vụ ưu tiên trong việc mở rộng và nâng cao chất lượng dạy - học ngoại ngữ.
Đối tượng nào, khu vực nào chưa chuẩn bị kịp thì không tạo áp lực không cần thiết. Cần phải chuẩn bị tốt trước khi triển khai trên nguyên tắc đảm bảo chất lượng, hiệu quả, không làm vội, làm ẩu, tránh làm đi rồi phải làm lại.
Các địa phương, đơn vị chủ động đề xuất lộ trình, kế hoạch phù hợp với nhu cầu và điều kiện tổ chức dạy - học ngoại ngữ của địa phương, đơn vị.
Một đại biểu phát biểu ý kiến tại hội thảo
Ưu tiên công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên ngoại ngữ
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định sẽ ưu tiên trước hết cho công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên ngoại ngữ các cấp theo hướng tiếp cận chuẩn năng lực giáo viên ngoại ngữ quốc tế và vận dụng phù hợp với năng lực, điều kiện thực tiễn của giáo viên Việt Nam.
Đồng thời, ông yêu cầu rà soát lại khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam cũng như khung năng lực giáo viên tiếng Anh Việt Nam (ETCF) và các tài liệu giảng dạy phù hợp theo hướng tiếp cận quốc tế và tiếp cận thực tế.
Trên cơ sở đó, tiến hành đánh giá năng lực và nhu cầu trước khi thiết kế chương trình đào tạo, bồi dưỡng giáo viên cho phù hợp và có tính khả thi cao, cập nhật với xu thế tự học, tự bồi dưỡng thường xuyên, liên tục, ngay tại chỗ trên cơ sở nguồn học liệu trực tuyến và sự hỗ trợ giữa các đồng nghiệp.
Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng, cần tăng cường trao đổi chuyên gia, giảng viên, giáo viên và tình nguyện viên với các nước bản ngữ để tạo môi trường giao tiếp, nâng cao năng lực ngoại ngữ của đối tác Việt Nam.
Chương trình, tài liệu, phương tiện dạy và học ngoại ngữ phải đảm bảo chất lượng trên cơ sở phù hợp với nhu cầu của từng nhóm đối tượng người học, trong đó chú trọng hơn tới nhu cầu học ngoại ngữ rất đa dạng của giới trẻ; tăng cường sử dụng các giải pháp công nghệ (digital platform), các phương tiện phát thanh, truyền hình, để hỗ trợ tất cả các đối tượng người học có thể tiếp cận bình đẳng với ngoại ngữ, có thể học mọi nơi, mọi lúc và đạt được năng lực sử dụng ngoại ngữ như mong muốn.
Bộ trưởng chỉ đạo tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách để tăng cường xã hội hóa hoạt động đào tạo ngoại ngữ, tăng cường hợp tác quốc tế và đẩy mạnh các hoạt động ngoại khóa về ngoại ngữ để tạo môi trường giao tiếp bằng ngoại ngữ.
Bộ trưởng đề nghị các tổ chức Đoàn, Đội, Hội xây dựng và tổ chức các cộng đồng học tập ngoại ngữ. Các trường/khoa chuyên ngữ cần xây dựng chương trình đào tạo để khi sinh viên ra trường có thể đạt chuẩn năng lực ngoại ngữ quốc tế.
Về công tác khảo thí, Bộ trưởng chỉ đạo xây dựng hệ thống đánh giá chất lượng của Việt Nam cập nhật với chuẩn quốc tế, dựa vào nguồn lực chuyên môn trong nước và phối hợp với các chuyên gia, tổ chức tư vấn, trung tâm khảo thí quốc tế.
Cần đánh giá thường xuyên năng lực của các trung tâm khảo thí, đặc biệt là 10 trung tâm được Bộ giới thiệu tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Anh theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc; đẩy nhanh xây dựng trung tâm đánh giá ngoại ngữ độc lập cấp quốc gia để hỗ trợ và giám sát công tác khảo thí ngoại ngữ trong cả nước. Cương quyết đóng cửa các trung tâm khảo thí không đảm bảo chất lượng, có biểu hiện tiêu cực.
“Bộ GD&ĐT sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành hữu quan, Ủy ban Nhân dân các tỉnh/thành phố và các đơn vị liên quan hoàn thiện cơ chế chính sách, cơ sở vật chất, tài chính và môi trường học tập nhằm thực hiện thành công chiến lược dạy và học ngoại ngữ trên phạm vi quốc gia” – Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ khẳng định.
Chú trọng xã hội hóa để huy động tối đa nguồn lực
Tại hội thảo, các đại biểu khẳng định những thành công ban đầu của Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020, chia sẻ các bài học kinh nghiệm trong thực tiễn triển khai việc dạy và học ngoại ngữ ở Việt Nam cũng như ở một số quốc gia khác trên thế giới, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học ngoại ngữ ở Việt Nam thời gian tới.
Bà Cherry Gough - Giám đốc Hội đồng Anh - cho rằng: Việt Nam không phải là quốc gia duy nhất đối mặt với việc làm thế nào để dạy và học tiếng Anh có chất lượng.
Đề án Ngoại ngữ quốc gia 2020 đã kịp thời giúp Chính phủ có những quyết sách lớn về vấn đề dạy và học ngoại ngữ ở Việt Nam. Hội đồng Anh mong muốn sẽ tiếp tục hợp tác với Bộ GD&ĐT trong việc chia sẻ các dự án Teaching for Sucess, English Impact cũng như kinh nghiệm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên nguồn, phương pháp dạy - học và kiểm tra, đánh giá trong đào tạo tiếng Anh.
Đưa quan điểm chìa khóa tạo nên đột phá về chất lương chính là động lực của người dạy và động lực của người học, ông Michael Cahill - Giám đốc khu vực của National Geographic Learning, thuộc tổ chức giáo dục và đào tạo Cengage Learning (Hoa Kỳ) - cam kết sẽ hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong đào tạo và bồi dưỡng giáo viên tiếng Anh nhằm giúp họ đạt được mục tiêu nâng cao năng lực giảng dạy tiếng Anh bằng tiếng Anh; đồng thời có phương pháp tạo cảm hứng, tạo động lực học tập tiếng Anh cho học sinh.
Khẳng định phổ cập tiếng Anh là cần thiết và cấp bách, tiến sỹ Trần Xuân Thảo (Trường ĐH Tôn Đức Thắng) đề cập đến việc phải tăng cường xã hội hóa để huy động tối đa các nguồn lực, khắc phục tình trạng thiếu giáo viên cũng như các điều kiện phục vụ phổ cập tiếng Anh hiện nay.
"Bên cạnh việc tổ chức lại và nâng cao chất lượng hệ thống dạy - học ngoại ngữ chính quy, có thể cho phép học sinh chọn học ngoại ngữ ở ngoài trường trên cơ sở tự nguyện, miễn là các em đáp ứng được yêu cầu về đầu ra" - Tiến sĩ Trần Xuân Thảo cho hay.
Còn theo Tiến sỹ Hồ Thị Mĩ Phương - Giám đốc Trung tâm RETRACK SAMEO - muốn đạt được mục tiêu thanh niên Việt Nam có thể tự tin giao tiếp bằng tiếng Anh, cần tạo ra nhiều cơ hội giao lưu quốc tế cho thanh niên.
Không cần tăng giờ dạy chính khóa vì sẽ tạo ra nhiều áp lực cho nhà trường mà nên tăng cường tổ chức các hoạt động dạy học ngoài giờ, phát triển cộng đồng học tập tiếng Anh.
Tại hội thảo, các đại biểu tham dự, trong đó có đại diện các trường ngoại ngữ khẳng định năng lực thực hiện và quyết tâm đổi mới các hoạt động giảng dạy ngoại ngữ trong thời gian tới theo chỉ đạo của Bộ trưởng, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT và hội nhập quốc tế.
Cần xác định đúng, rõ lộ trình và các nhiệm vụ ưu tiên trong việc mở rộng và nâng cao chất lượng dạy - học ngoại ngữ. Đối tượng nào, khu vực nào chưa chuẩn bị kịp thì không tạo áp lực không cần thiết. Cần phải chuẩn bị tốt trước khi triển khai trên nguyên tắc đảm bảo chất lượng, hiệu quả, không làm vội, làm ẩu, tránh làm đi rồi phải làm lại.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ
Cần đánh giá thường xuyên năng lực của các trung tâm khảo thí, đặc biệt là 10 trung tâm được Bộ giới thiệu tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực tiếng Anh theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc; đẩy nhanh xây dựng trung tâm đánh giá ngoại ngữ độc lập cấp quốc gia để hỗ trợ và giám sát công tác khảo thí ngoại ngữ trong cả nước. Cương quyết đóng cửa các trung tâm khảo thí không đảm bảo chất lượng, có biểu hiện tiêu cực.
Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ
HN